Schilderij op doek
Maria – Licht in de Duisternis
Jaarthema voor het Heiligdom – Heilig jaar 2000

Ontstaan, samenstelling en symboliek van het werk

1. Ontstaan (herfst 2000)

Het doek werd ontworpen en is geschilderd door de heer José Léonard, kunstschilder, op verzoek van zuster Marie Claire, verantwoordelijke voor het onthaalcentrum, ter gelegenheid van de 70ste verjaardag van de verschijningen te Beauraing.

De heer Léonard woont in Lavacherie, een dorpje in de Ardennen in de omgeving van Bastogne.

1. 1. De opdracht.

Een schilderij uitwerken dat de eigenheid van O.L.V. van Beauraing weergeeft: Onze-Lieve-Vrouw met het gouden hart, middelares en koningin, haar vraag “Hebt u mijn zoon lief?”en haar opdracht “Bid veel, bid altijd!”

1. 2. De (voor)studie

De kunstenaar bestudeerde de voorstelling van O.L.V. in de Middeleeuwen en de Renaissance. Hij besloot dat zijn werk een voortzetting moest worden van die rijke schildertraditie, maar met een moderne toets, zowel wat betreft de vormgeving van het doek als de voorstelling van Maria. De klassieke rechthoekige vorm vervangt hij door een ronde, maar hij behoudt de traditie van het drieluik of triptiek. Ook respecteert hij de symboliek van de kleuren die al sinds de twaalfde eeuw gebruikt werden in de voorstelling van Maria.

2. Symboliek

De informatie die nu volgt komt van de kunstschilder zelf, die echter elke bezoeker uitnodigt om er zelf in alle vrijheid een interpretatie aan te geven naar eigen inzicht en aanvoelen, volgens eigen overtuiging en devotie, met steeds in gedachten de boodschap van Onze-Lieve-Vrouw, zoals zij die aan de kinderen doorgegeven heeft tijdens de verschijningen.

2. 1. Drieluikvorm

De triptiek was eeuwen lang de vorm in de schilderkunst om de heilige-Drievuldigheidsgedachte uit te beelden. José Léonard neemt dat gebruik over, maar wil tegelijkertijd ook tegemoetkomen aan de uitnodiging die paus Johannses-Paulus II richtte aan de wereld en aan de gelovigen om zich te willen verdiepen in het drie-eenheidmysterie. Deze wens werd uitgesproken als thema voor het Heilig jaar 2000.

2. 2. Kleurensymboliek

De kleuren die gebruikt worden staan voor de verheerlijking van God:
ROOD staat voor Gods liefde
BLAUW de goddelijke wijsheid
GEEL de openbaring en de verkondiging van het woord
PAARS voor het lijden van Jezus de Christus
GOUD voor God, Gods rijk, het goddelijk licht enz.

3.1. Vorm van het doek

De vorm is die van een enigszins vervormde cirkel. Het oppervlak is in drie verdeeld. De drie delen worden bij elkaar gehouden door een dieper gelegen gouden ondergrond.

3. 2. Betekenis

De (min of meer vervormde) ronde vorm staat voor de kosmos, de aarde. De vervorming komt door de spanningen, de conflicten tussen de bewoners onderling. De mensheid is verdeeld door meningsverschillen, eigenbelang en onverdraagzaamheid. Kortom: de wereld dreigt uit zijn voegen te barsten. Alles blijft echter verbonden en in extremis. Bijeengehouden door de armen van het kruis dat uitgespaard is in de achtergrond. In de vorm ervan kunnen we enerzijds de lijdende, en in de gouden kleur anderzijds de zegevierende Christus herkennen. Het hoofd van de gekruisigde Christus en het hart van Maria liggen op dezelfde plaats en in hetzelfde vlak. Beide vormen één geheel. (Hebt u mijn Zoon lief – Maria met het gouden hart).

4. De voorstelling

4. 1. Maria

De figuur van Maria beslaat nagenoeg de hele oppervlakte van het werk en is weergegeven in kleurschakeringen die opklimmen van donker naar licht (Maria – Licht in de duisternis)

Haar sluier en haar mantel maken een breed omvattende beweging waarin de vier onderste medaillons opgenomen zijn. Haar rode kleed in het midden valt samen met de stam van het meidoornboompje. De omslagen van haar mantel in het geheel ondersteunen haar handen die, zonder anatomische logica, een houding van totale beschikbaarheid uitdrukken. Die handen vormen samen met het gouden hart een driehoek, die de volledige zelfgave en haar mede-lijden verzinnebeeldt. Hart en handen vormen een éénheid van liefde: van ontvangen (rechterhand), van geven (linkerhand) en van doorgeven.

Het gelaat van Maria is zacht en sereen, bijna naïef getekend, met de bedoeling te benadrukken dat de liefde van O.L.V. voor ieder van ons, zonder enige voorkeur, evenwaardig en steeds dezelfde is.

4. 2. De medaillons

Rond de Mariafiguur verwijzen 12 medaillons naar de kralen of de gebeden van de rozenkrans (Bid veel, bid altijd!) Die kralen vormen twee aan twee, horizontaal tegenover elkaar gerangschikt, samen één gebedsintentie of één intentiethema. Helemaal onderaan, in het donkere gedeelte van het doek, zijn twee figuren afgebeeld die de christelijke liefde verzinnebeelden, die zij uitdragen in onze wereld van vandaag; Links Moeder Theresa en rechts Rigobertha Manchu. Moeder Theresa is voldoende bekend: zij was werkzaam in Calcutta (India) en ontfermde zich over de sukkelaars, de paria’s, de uitgestotenen. Rigobertha Manchu was de eerste Indiaanse vrouw die zich heeft ingezet voor de ontvoogding van de Indiaanse vrouw in Latijns-Amerika. Beide dames waren laureaten van de Nobelprijs voor de Vrede.

Hogerop, nog steeds in het donkere gedeelte van het doek, steekt rechts een anonieme gestalte de hand uit, in een vragend gebaar om begrip en bijstand, terwijl tegenover hem links iemand ons de rug toekeert: de door de maatschappij verstotene, in een teneergeslagen houding.

Daarboven, in het klaardere gedeelte van het schilderij, bevindt zich links een moeder met haar kind, het universele beeld van de gave van het leven, tegenover het beeld van de hoop, voorgesteld door een smekende figuur.

Boven de horizon drukken het huppelende kind links en de danser rechts gevoelens van vreugde uit.

Nog hoger, verborgen in de meidoornbloesems die een sterrenkroon vormen rond het hoofd van Maria, zijn twee medaillons leeg gelaten: zij geven ruimte aan de persoonlijke intenties.

Helemaal bovenaan ten slotte werden twee kralen uitgewerkt als byzantijnse mozaïeken: links het geconsacreerde brood en rechts de vis, die respectievelijk verwijzen naar de Eucharistie en het ontluikend Christendom in de eerste tijden van de Kerk.

5. Materialen

Het schilderij is gemaakt uit hout, doek (linnen), acrylverf en bladgoud.